Uroczystości patriotyczne ku czci 14. Pułku Ułanów Jazłowieckich odbyły się w minioną sobotę w Sandomierzu. Obchody związane są z setną rocznicą wkroczenia 14. PUJ w granice Polski pod Śniatyniem 15 czerwca 1919 r.
Uroczystość rozpoczęła się równo w południe od defilady grupy rekonstrukcyjnej Sandomierskiego Ośrodka Kawaleryjskiego w barwach 14. Pułku Ułanów Jazłowieckich oraz zaproszonych gości na Rynku Starego Miasta. Następnie po przemarszu odczytano Apel Poległych.
Główną atrakcją wydarzenia była inscenizacja wkroczenia 14. PUJ w granice Polski pod Śniatyniem. Zwieńczeniem obchodów był piknik żołniersko-kawaleryjski na placu Jana Pawła II, podczas którego zaprezentowano bojowe możliwości wykorzystania kawalerii – zapomnianej na współczesnym polu walki jednostki.
Zalążkiem pułku był utworzony w lutym 1918 roku w mołdawskiej miejscowości Ungheni szwadron polski, skupiający Polaków służących wcześniej w armii rosyjskiej. Po nieudanej próbie dołączenia do II Korpusu Polskiego, w obliczu groźby rozbrojenia przez Niemców, szwadron dołączył do 2. pułku konnego rosyjskiej Armii Ochotniczej, zachowując jednak polskie oznaki i komendę. Wraz z „białymi” oddziałami szwadron przeszedł na Kubań w południowej Rosji i brał udział w walkach z bolszewikami m.in. pod Tarhową, Wielikokniażeską, Jekaterynodarem, Biełoglinną i Tichoriecką. W
połowie sierpnia 1918 r. szwadron mocą umowy pomiędzy dowódcą rosyjskiej Armii Ochotniczej i generałem Lucjanem Żeligowskim podporządkowany został tworzącym się na Kubaniu oddziałom polskim. Wkrótce szwadron zreorganizowano jako dwuszwadronowy dywizjon, którego dowódcą został we wrześniu mjr Konstanty Plisowski. W październiku 1918 r. został zorganizowany trzeci szwadron (oficerski), a oddział oficjalnie przyjął nazwę Dywizjon Jazdy przy 4. Dywizji Strzelców Polskich.
W drugiej połowie stycznia 1919 roku dywizjon przewieziony został drogą morską do Odessy na Ukrainie. Tam przyjął licznych ochotników i został rozwinięty w Pułk Ułanów 1. Dywizji Jazdy pod dowództwem majora Plisowskiego. Oddział liczył 98 oficerów oraz 530 podoficerów i ułanów w czterech szwadronach liniowych, szwadronie karabinów maszynowych i plutonie łączności. 1. szwadron pułku walczył u boku wojsk francuskich, greckich i „białych” rosyjskich z bolszewikami w okolicach Odessy i pod Tyraspolem.
W kwietniu siły koalicyjne opuściły Odessę, odchodząc do Besarabii w Rumunii. Polacy osłaniali odwrót sojuszników, a pułk ułanów przekroczył graniczny Dniestr jako ostatni. Po dwumiesięcznym pobycie w Besarabii 15 czerwca 1919 roku niedaleko Śniatynia pułk ułanów przekroczył granicę rumuńską i przybył do Polski.
info: UM Sandomierz
foto: Ewelina Ura/UM Sandomierz
Do Sandomierza przybyli Ułani – a do Tarnobrzega żule, pijaki oraz nieudacznicy życiowi.
🙂 🙂 🙂