W związku z zakończeniem prac konserwatorskich w prezbiterium, a także w kaplicy Najświętszego Sakramentu oraz w zakrystii bazyliki katedralnej w Sandomierzu, planowana jest nabożeństwo, podczas którego zostanie zainaugurowane odnowione wnętrze zabytkowej świątyni, a także odbędzie się konferencja na temat sztuki sakralnej i dziedzictwa kulturowego Chrześcijańskiego Wschodu.
Program konferencji:
Czwartek, 7 kwietnia 2011 r.
Godz. 11.00 – Katolicki Dom Kultury im. św. Józefa w Sandomierzu – konferencja konserwatorska (wstęp za zaproszeniami).
Piątek, 8 kwietnia 2011 r.
Godz. 16.30 – Muzeum Diecezjalne w Sandomierzu – otwarcie wystawy „Ikony sandomierskie”;
Godz. 18.00 – Katolicki Dom Kultury im. św. Józefa w Sandomierzu – koncert Ukraińskiego Narodowego Chóru Miasta Moskwa (wstęp wolny).
Sobota, 9 kwietnia 2011 r.
Godz. 10.00 – Dom Katolicki w Sandomierzu – spotkanie na temat sztuki sakralnej Chrześcijańskiego Wschodu z udziałem gości z Polski i z zagranicy;
Godz. 12.00 – Bazylika Katedralna w Sandomierzu – Msza święta pontyfikalna i inauguracja odnowionego wnętrza katedry.
***
Freski z prezbiterium katedry
Wnętrze prezbiterium gotyckiej katedry pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Sandomierzu zdobią wschodnie malowidła wykonane w kanonie sztuki bizantyńsko-ruskiej. Fragmenty podobnych fresków znajdują się w Krakowie, Lublinie i Wiślicy, jednak malowidła sandomierskie stanowią całość przewyższającą swoją powierzchnią wspomniane freski razem wzięte. Wykonane zostały przez malarzy ruskich na zlecenie króla Władysława Jagiełły, który roztaczał nad wschodnim malarstwem patronat szczególny, nie mający sobie równego w Europie średniowiecznej.
To jeden z najwspanialszych elementów wystroju sandomierskiej świątyni, gdzie tradycja artystyczna wschodniego malarstwa sakralnego, zespoliła się z tradycją monumentalnego gotyckiego wnętrza, z jego symboliką i liturgiczną funkcją, przynależnych do świata kultury łacińskiej. Sandomierz stał się miejscem spotkania sztuki Zachodu ze sztuką chrześcijańskiego Wschodu, świadectwem kulturowej koegzystencji i wyznaniowej tolerancji.
Sandomierskie freski odkryto przypadkowo. W 1887 roku w prezbiterium katedry na tron biskupi spadł jeden z obrazów olejnych wiszących na ścianie, odsłaniając fragment malowideł bizantyjskich. W kolejnych latach odkryto dalsze ich partie i przeprowadzono zabiegi konserwatorskie. Jednak dopiero prace restauracyjne rozpoczęte w 2008 roku pozwoliły na odsłonięcie całości malowideł i usunięcie różnych domalowań.
Sfinansowanie ostatnich prac było możliwe dzięki środkom udzielonym w ramach 3 Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego, Norweskiego Mechanizmu Finansowego, Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Miasta Sandomierza oraz Parafii Katedralnej i Diecezji Sandomierskiej. Prace konserwatorskie zostały przeprowadzone przez Międzyuczelniany Instytut Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki.
Centrum dekoracji malarskiej na sklepieniu wyznacza Chrystus Pantokrator w sferycznej mandorli otoczonej symbolami Ewangelistów, chórami anielskimi, przedstawieniami proroków i patriarchów. Niżej ukazano sceny biblijne. Wątek chrystologiczny – cykl tzw. Wielkich Świąt począwszy od Narodzenia Chrystusa po Zaśnięcie Najświętszej Maryi Panny, został poszerzony o obrazy z działalności publicznej Chrystusa. Poniżej sceny Zaśnięcia ukazane są frontalnie postacie świętych męczennic, a naprzeciw siedmiu świętych hierarchów. Wiele scen dopełniają inskrypcje pisane ruską cyrylicą i gotycką majuskułą.
Konserwacja fresków bizantyńskich przyniosła także ważne odkrycie z zakresu heraldyki. Po odsunięciu stalli na północnej ścianie ukazał się fryz heraldyczny złożony z dziewięciu tarcz herbowych z epoki jagiellońskiej. Identyfikacja herbów pozwoliła na stwierdzenie, iż na fryzie umieszczono jeden herb państwowy (Orzeł Biały), trzy dynastyczne (Pogoń, Podwójny Krzyż i herb cylejski, należący do Anny, żony Władysława Jagiełły w latach 1403-1416), oraz pięć herbów ziemskich: sandomierski, ruski, dobrzyński, kujawski i wielkopolski. Jak podkreślają badacze, fryz jest jednym z niewielu zachowanych zbiorów polskich herbów państwowo-terytorialnych wykonanych techniką malarską z zastosowaniem barw. Jest to najstarszy tego rodzaju zabytek w Polsce i jedyny z epoki średniowiecza.
W związku z zakończeniem prac konserwatorskich w prezbiterium oraz w kaplicy Najświętszego Sakramentu i w zakrystii, planowana jest Msza święta, podczas której zostanie zainaugurowane odnowione wnętrze oraz odbędą się spotkania na temat sztuki sakralnej i dziedzictwa kulturowego Chrześcijańskiego Wschodu.
foto&źródło:www.sandomierz.pl
