Uroczystości upamiętniające nadanie Honorowego Obywatelstwa Miasta Sandomierza Marszałkowi Józefowi Piłsudskiemu odbyły się wczoraj w Sandomierzu. Wzięli w nich udział: Marek Bronkowski burmistrz Sandomierza, Katarzyna Zioło zastępca burmistrza, Piotr Chojnacki przewodniczący Rady Miasta Sandomierza wraz z radnymi, przedstawiciele służb mundurowych, instytucji kultury, mieszkańcy miasta oraz młodzież szkolna. W wydarzeniu uczestniczył również Tomasz Jamróz Piłsudski praprawnuk brata Marszałka Piłsudskiego.
Wydarzenie zainaugurowało wystąpienie Marka Bronkowskiego burmistrza Sandomierza:
„Szanowni Państwo Mieszkańcy Sandomierza, uczestnicy dzisiejszego, wyjątkowego spotkania
84 lata temu, też w niedzielę, w sandomierskim Ratuszu odbyła się nadzwyczajna sesja Rady Miasta Sandomierza, podczas której nadano Marszałkowi Józefowi Piłsudskiemu tytuł Honorowego Obywatela Sandomierza. Marszałek, jako pierwszy w niepodległej Polsce został w taki sposób uhonorowany przez Sandomierz. Jednogłośnie i z wielką dumą Rada Miasta podjęła tę uchwałę. Mieszkańcy Sandomierza również z radością przyjęli ten akt. Ponadto w uchwale zapisano, że terenowi nad Wisłą, od mostu do zamku nadaje się imię Marszałka Józefa Piłsudskiego.
Akt honorowego obywatelstwa został przez delegację sandomierską dostarczony do Belwederu – miejsca pobytu Józefa Piłsudskiego. Był już wtedy chory. Rok później zmarł. Sandomierz w sposób niespotykany oddał hołd Marszałkowi. Całe miasto okryło się żałobą, zorganizowano nawet prowizoryczny ołtarz przez Ratuszem, na którym ustawiono popiersie Marszałka.
Czas II wojny światowej i powojenny nie sprzyjał czczeniu pamięci Józefa Piłsudskiego. W 1991 roku uchwałą Rady Miasta Sandomierza przywrócono bulwarowi nad Wisłą, nazwę Wybrzeże im. Marszałka Piłsudskiego.
Planując obchody całoroczne 100 – lecia niepodległości uznałem, że w miejscu w którym się znajdujemy, powinna być pamiątkowa tablica, ku pamięci honorowego obywatela Sandomierza Józefa Piłsudskiego. Tym bardziej, że bulwar jest miejscem lubianym, chętnie odwiedzanym przez mieszkańców i turystów. Zaakcentowanie poprzez tę tablicę związku Marszałka Piłsudskiego z naszym miastem dopełnia proces, który zaczął się 84 lata temu.
Uważam, że jesteśmy to winni nie tylko Marszałkowi, ale też młodemu pokoleniu Polaków, które musi pamiętać, że Piłsudski to człowiek, dla którego Polska była najważniejsza. Dzisiejsza Polska spełnia w znacznej mierze oczekiwania i marzenie Marszałka. Jest silna w Unii Europejskiej i bezpieczna w Sojuszu Północnoatlantyckim. Przypomnę jedną z wypowiedzi Marszałka Piłsudskiego „idą czasy, których znamieniem będzie wyścig pracy. Kto do tych zawodów bardziej przygotowany będzie, zostanie zwycięzcą”. Pozostaje mi więc jedynie złożyć zapewnienie, które ucieszyłoby Marszałka, że dokładamy wszelkich starań, aby nasze miasto sprostało jego oczekiwaniom.
Nad tablicą granitową widzą Państwo odtworzoną tablicę, która w latach wojennych i krótko po II wojnie światowej była umieszczona na słupie i informowała o nazwie tego miejsca.
Cieszę się, że udało nam się wspólnie zorganizować ten dzień. W Ratuszu dzięki uprzejmości Pana Piotra Pawłowskiego Kierownika oddziału Archiwum Państwowego w Sandomierzu jest dzisiaj wystawa, na której prezentowane są dokumenty m.in. akt nadania honorowego obywatelstwa, fotografie z uroczystości żałobnych i inne.
Niech dzisiejszy dzień będzie godnym uczczeniem pamięci Marszałka Piłsudskiego. Dziękuję bardzo.”
Następnie gospodarz miasta dokonał odsłonięcia granitowej tablicy ku czci Marszałka, wmurowanej w budynek Miejskiego Ośrodka Sportu i Rekreacji na bulwarze im. M. J. Piłsudskiego w Sandomierzu. Zwieńczeniem tej części uroczystości było odsłuchanie wiązanki pieśni patriotycznych.
Kolejną częścią wydarzenia była wspomniana przez gospodarza miasta prelekcja Aleksandry Pawłowskiej – Mazur pt. „Marszałek Piłsudski znany i nieznany”. Wykład dotyczył sfery prywatnej Marszałka. Pani Aleksandra opowiedziała w nim o wielu ciekawych aspektach z życia Józefa Piłsudskiego, w tym m. in. o jego relacjach z rodziną, z kobietami, o zesłaniu na Syberię oraz o późniejszym okresie życia w niepodległej Polsce.
Obchodom towarzyszyła wystawa poświęcona Marszałkowi, która została zaprezentowana w sandomierskim Ratuszu. Dzięki uprzejmości Archiwum Państwowego w Kielcach Oddział w Sandomierzu, które udostępniło wiele cennych przedmiotów dotyczących Marszałka, mogliśmy głębiej przybliżyć jego postać.
Na wystawie zaprezentowano m.in.: fotografię okładki oraz treść dyplomu nadania Honorowego Obywatelstwa Marszałkowi, plakat informujący o pogrzebie Marszałka, protokoły egzaminów dojrzałości, kserokopie fotografii Marszałka z okresu I wojny światowej oraz prace pisarzy dokumentujące życie Marszałka.
foto: Ewelina Ura/UM Sandomierz
info: UM Sandomierz
