Rykowisko czyli festiwal życia w lasie (fotoreportaż)

Kilka dni temu zakończyło się tegoroczne rykowisko, niezwykły czas, kiedy lasy i łąki m.in. w okolicach Budy Stalowskiej, należały do wabiących się nawzajem łań i jeleni.

Jelenie amory, czyli rykowisko odbywają się od połowy września do połowy października. W okresie tym byki poszukują rujnych łani i odwrotnie – samice, które w tym czasie żyją w stadkach tzw. chmarach, zwabiają do siebie samca, który staje się ich władcą absolutnym.

SIŁA NAJWAŻNIEJSZA

Liczebność chmary zależy od sił witalnych byka. Osobniki w sile wieku gromadzą przy sobie od 6 do 10 łań, młode i stare znacznie mniej, czasami jedną lub dwie. Grupę na żerowisko i podczas przechodzenia z jednego miejsca na drugie prowadzi łania licówka (przodownica) z cielakiem, dalej idą inne samice z potomstwem, potem łanie bez cieląt, a na końcu, nawet w pewnej odległości za nimi, idzie byk. Zadaniem licówki jest czuwanie nad bezpieczeństwem stadka. Król broni dostępu innym bykom i na każdy sygnał zbliżania się intruza ostro reaguje. Jeśli to nie pomoże, wychodzi mu na spotkanie by zademonstrować, kto tu rządzi. W sytuacji, gdy przybysz nie przestraszy się, dochodzi do decydującego spotkania. Walka jest krótka acz zażarta, w zależności od siły przeciwników. Zwycięzca obejmuje panowanie nad stadkiem a pokonany musi ratować się ucieczką.

NIETYPOWA ORKIESTRA

Muzyków jest wielu, a w zależności od  statusu i funkcji, ich instrumenty różnie brzmią. Byk młody ryczy wysoko, często i głośno. Wydaje głos trzytonowy, w którym zawsze pobrzmiewa tęsknota i niezaspokojona namiętność. Krąży wokół chmary w bezpiecznej odległości, zawsze gotowy do ucieczki przed bykiem stadnym i szuka okazji. Korzysta ze zmęczenia lub nieuwagi rywala prowadzącego chmarę oraz z oddalenia się pojedynczej łani, jeszcze niepokrytej.

Samiec w sile wieku szukający łani ryczy często, głośno, dwutonowo i znacznie grubiej od młodego. To głos osobnika gotowego w pojedynku odbić stado rywalowi. Stary byk może liczyć na zdobycie tylko jednej kochanki. Wabi ją kilkakrotnym, nosowym stękaniem, grubo przy tym porykując. Jeśli uda mu się zdobyć pannę, pozostaje z nią w silnym związku do końca rykowiska. Stękają również łanie, aby przywołać kawalerów. Robią to znacznie delikatniej od samców a ich odgłos nazywany jest ględzeniem.

Pierwsze skrzypce w leśnej orkiestrze gra byk stadny. Jego donośne a-uuu… a-uuu… brzmi jak burzowy grzmot, a stęknięcie jest niczym odzew wojenny. Kiedy pojawi się rywal, wydaje niski, głosowy ryk. Jeśli konfrontacja z przeciwnikiem jest nieunikniona, dochodzi do kilkusekundowego zwarcia, poprzedzonego donośnym ryczeniem. Po całym dniu miłosnych uniesień orkiestra znacząco zwalnia, słychać wtedy jedynie poryk byka przypominający ziewanie. Przy końcu rykowiska w lesie powoli zalega cisza. Muzycy po rui i walkach z rywalami są zmęczeni a ubytek ich wagi sięga nawet 30 proc. Mocno nadwyrężone struny głosowe potrzebują odpoczynku. Jelenie odzywają się chrypiąco, rzadko i leniwie.

KORONA ŁOWÓW

Rykowisko jest niestety również okresem wzmożonych polowań na te zwierzęta. Myśliwi korzystają z faktu, że byki noszące okazałe poroża stają się mniej ostrożne i łatwe do podejścia. Dla myśliwych polowanie w tym czasie jest jedną z największych atrakcji, nazywaną koroną łowów.

Rykowisko to także możliwość dobrego zarobku – odstrzał byków sprzedawany jest myśliwym z zagranicy w ramach polowań dewizowych.

Fotoreportaż z tegorocznego rykowiska w okolicach Budy Stalowskiej.

Foto: Piotr Morawski