Nowa wieś w powiecie tarnobrzeskim

Buda Stalowska, która jeszcze do niedawna była osiedlem Alfredówki w gminie Nowa Dęba, 1 stycznia 2025 roku stała się odrębną miejscowością. Do tej pory Budę Stalowska reprezentował przewodniczący osiedla, teraz będzie to sołtys.

Choć formalny status prawny Budy Stalowskiej był od lat znany, jej mieszkańcy czuli się odrębną od Alfredówki wspólnotą. Tak właśnie interpretowano urzędowo tę miejscowość od lat 50-tych, gdy nadano jej numery porządkowe, bez ciągłości z Alfredówką, do której Buda Stalowska jako część wsi należała. Mocne były także społeczno-kulturalne uwarunkowania mieszkańców tego siedliska w odróżnieniu od więzi z pozostałą częścią wsi. To właśnie ona posiadała u siebie kaplicę (w Pałacyku Myśliwskim), gdzie odbywały się Msze św. niedzielne i nabożeństwa religijne. W Budzie Stalowskiej funkcjonował także sklep, co w danych czasach świadczyło o odrębności typowo wiejskiej. Mieszkańcy nie traktowali więc swego siedliska jako części innej miejscowości, tylko jako wieś. Stąd też wynikło zamieszanie, gdy MSWiA zażyczyło sobie uporządkowania kwestii numeracji porządkowej.

W pierwszym podejściu władze gminy zaproponowały nadanie Budzie Stalowskiej nazwy jako ulicy w Alfredówce. Ostatecznie po wielu negatywnych głosach i uwagach mieszkańców samorząd zdecydował się na wystąpienie z formalną procedurą wydzielenia Budy Stalowskiej z Alfredówki. Sprawa nie była prosta, gdyż obie miejscowości musiały przyjąć zgodnie granice nowej wsi. Rzec by można, że rzutem na taśmę mieszkańcy Budy Stalowskiej przystali na propozycje Alfredówki określenia jej granic. W tym momencie rozpoczęły się urzędowe poczynania zmierzające do pozytywnego zakończenia prac na powstaniem nowej wsi.

W miesiącu kwietniu złożony został wniosek do MSWiA za pośrednictwem Wojewody Podkarpackiego, który pozytywnie zaopiniował wniosek gminy. W ministerstwie wnioskiem tym zajęła się wspomniana na wstępie komisja, która co prawda uznała, że Buda Stalowska może być odrębną miejscowością, ale o statusie osady. Takie stanowisko spotkało się ze zdecydowanym sprzeciwem mieszkańców Budy Stalowskiej. Przygotowana została dla komisji odpowiedź na jej pierwszą opinię, gdzie samorząd gminny przywołał zarówno historyczne, jak i geograficzno-gospodarcze przesłanki za utworzeniem wsi, a nie osady.

Zwrócono w odwołaniu uwagę na to, że co prawda Buda Stalowska nie ma typowych dla dawnych skojarzeń cech wsi, ale przepisy mówią, że wieś może mieć także, obok funkcji rolniczych związane z nimi usługowe lub turystyczne, co widać na przykładzie tego siedliska. Ponadto zachodzące od wielu lat zmiany gospodarcze i społeczne w naszym kraju zmieniają oblicze dzisiejszych wsi. W przypadku Budy Stalowskiej także mamy do czynienia ze zmniejszaniem się czynności rolniczych, których efektem jest rozdzielanie się miejsca i pracy (zagroda). Mieszkańcy Budy Stalowskiej pracują oczywiście w ramach swojej miejscowości, ale wielu z nich znalazło zatrudnienie poza tą miejscowością, co jest zresztą charakterystyczne dla wielu mieszkańców Gminy Nowa Dęba.

Rozszerzona argumentacja, z jaką do MSWiA wystąpili burmistrz Wiesław Ordon i przewodnicząca Rady Miejskiej Beata Kosior, jak widać trafiła do członków Komisji Nazw Miejscowości i Obiektów Fizjograficznych, która wydając pozytywną opinię dla wniosku Gminy Nowa Dęba, dała Ministrowi Spraw Wewnętrznych i Administracji podstawę do wydania rozporządzenia z terminem wejścia w życie z dniem 1 stycznia 2025 r.

foto&info: UMiG Nowa Dęba